By Rodrigo S. Victoria

Manila (13 February) -- Ang mga lider sa Albay ug mga representante gikan sa pribado nga sektor nagkauyon sa usa ka panagtigum sa publiko nga ang federalismo usa ka bahikulo alang sa pagbag-o.

Si Albay Governor Joey Salceda mauy nangulo sa grupo sa mga panelists sa PIA Kapihan sa Legaspi City kinsa gitambungan usab sa mga representante gikan sa mamamahayag, tulunghaan, negosyo ug ehekutibo sa lokal nga pangagamhanan

Si Salceda naglaraw sa usa ka sistema nga mauy magsulbad sa problema sa pagpagawas sa Internal Revenue Allotment (IRA) ug sa pagpaneguro sa mga tinubdan sa publiko ug ang pagduso ngadto sa otonomiya sa mga rehiyon o mga probinsya.

Si Mayor Cicero Ching Triumfante sa Daraga, Albay misuporta sa panangtigum ug nagkanayon nga ang paghisgot sa publiko sa mga merito sa federalismo usa ka madayegon nga kalihukan ug kini makahimo sa katawhan nga mas maayo nga mga tighimo ug desisyon.

Sila si Salceda ug Triumfante misuporta sa mga paningkamot sa pagpahayag sa maong butang kinsa bukas nga gihisgutan sa susamang panagtigum aron sa pag-edukar sa publiko bahin sa mga suhestyon sa pangagamhanan nga gilauman nga tingale magdala ngadto sa mas maayo nga sistema sa gobyerno nga makapausbaw sa pagpakabana sa katawhan ug sa pagpanginano sa mga pampublikong opisyales.

Si kanhi Albay Vice-Governor James Calisin, consultant sa ULAP, naghisgot sa kinatibuk-an sa mga merito sa federal-parliamentary nga sistema nga gilaraw sa ULAP apan nagkanayon nga ang iyang representasyon sa maong panagtigum usa ka personal nga inisyatibo.

Si Lito Tuanqui, milabay nga presidente ug kanhi director sa Albay Chamber of Commerce and Industry nagkanayon nga ang sektor sa negosyo sa probinsya ug ang ubang rehiyon sa Bicol nagkinahanglan sa paghisgot sa mga nag-unang isyu sa supply sa kuryente ug sa tukma nga mga aksyon aron sa pagseguro sa ensakto nga kahamutangan alang sa negosyo ug pamuhunan.

Si Tuanqui nagkanayon nga ang federal nga sistema makasulbad sa dugay na nga problema sa kita nga malikom sa mga dagkong kompaniya sa mga probinsya apan kang kinsang buhis ang gibayad ngadto sa ilang mga opisina sa kauluhan sa Manila.

"Kami mibati nga ang federal nga sistema sa panggobyernuhan makasulbad niini nga anomaliya," siya mitataw.

Kauban sa mipakita sa ilang suporta ngadto sa paghisgot sa hamubo lang nga panahon sa panel sa maong panagtigum mao sila si Governors Sally Perez sa Antique ug Telesporo Castillejo sa Batanes.

Si Perez nagkanayon nga siya nagpasiugda sa susamang panaghisgot sa iyang probinsya ug mosuporta sa mga lihok aron sa pagpalig-on sa posisyon sa panalapi ug politika sa mga yunit sa lokal nga pangagamhanan.

Si Gov. Castillejo usab mipahayag sa susamang pagpakabana sa iyang probinsya sa norte. Sila mibisita kauban si Gov. Salceda sa Legazpi City usa sila magsugod sa National Convention sa League of Governors of the Philippines sa Pili, Camarines Sur.

Kauban usab sa mga panelists mao si Rolando Manaig, political science professor sa College of Ats and Sciences sa Divine Word College sa Legazpi.

Ang maong topiko ang ipagapresenta sa pareha nga mga panagtigum sa lima ka lain nga mga probinsya sa Bicol.