by NB Quirante

Tagbilatan City (22 August) -- Iginpahayag ni Bohol Governor Erico Aumentado nga dara hin komprehensibo nga programa pag iban han kakablasan nga naging pades han pag gios han militar an naging kasolbaran han maiha na nga insureksiyon ha Bohol.

Gin hinay hinay pagsolbar an mga kasamok dara han kakablasan, kawaray pagtagad han mga kinahanglanon nga serbisyo ha katawhan, kakaulangan han panginabuhi ngan oportunidad, kakulangan han pag partisipar hin mga harampang nga makaka apektar ha mga komunidad ngan pagtalapas han mga katungod pantawo in ginkinahanglan nga batunon hin hingpit han local nga pan gobyernuhan ngan civil society.

Dinhi segun kan Aumentado gin buhat an pakipagsuod han mga hindadabihan, pagtitirok ngan pag kaurosa, pag organisar han gudti nga komunidad, paghatag ha ira hin mga paghag-id nga mapa-ursa han ira hibabruan ngan pagpukaw han haros hingangalimtan na nga bayanihan. Ini daw an ira ginbuhat ug ngani nahipa–usa hira han pagpanonobra pa han naging resulta han ira panlimbasug.

Gin himo han Bohol an Local Peace Reduction Action Plan nga nagtikang pagtagad han 41 insurgency influenced barangays. Ginmanguluhan han simbahan ngan mga opisyal han military an pagpadukwag han kamurayaw, pagpalatay han local government han development funds basi iplastar an mga mejoras ug ira abaton nga may ada pa gobyerno nga napaid han ira mga gin aantos.

Gin pakusog an military's special operations teams (SOT) pinaagi han pagpa-api hin mga sibilyan nga mga lideres ug hira ginpapuyo mismo ha komunidad basi hira mismo an umabat han mga kinahanglanon han barangay.

Ginbuhat ini aber bumalik an pagtapod han mga tawo ha gobyerno.

Ginbuhat gihapon an kinabulan nga SOT nga may kaupod nga civic-action activities, quick response teams, fact finding missions, ug lokal nga harampang pankamurayaw, pag pagmangno kin tinuod nga iginpapasunod an Comprehensive Agreement on Respect for Human Rights and International Humanitarian Law (CARHRIHL) ngan sugad man an implementasyon han tinuod nga rebel-returnee program.

Ha pagkayana ighinparayaw han Bohol nga may ada nala 24 influenced barangays tikang ha 305.An mga armado nga NPA members in 42 nala han tuig 2005 tikang ha may 284 han 2001. Gintatahapan nga tumabok ha Leyte, naibanan kaupay an kanan rebelde fighting force.

Dara han nakab ot nga kamurayaw, sunod nga umursa an ekonomiya. Natangtang an Bohol ha listahan han Club 20 nga listahan han gimagpopobrehe nga probinsiya. An Bohol an ikaduha han most improved province ha natad han poverty reduction.

Ini nga panlimbasog in naka aghat hin mga manmumuhunan nga ibuhos an ira pagpondo ha Bohol kaupod na liwat han iya makakaruruyag nga mga tourist destination.